کد مطلب:211593 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:272
حمایت از عقیده
از جریان های اعتقادی و فلسفی كفرآمیز و گمراه كننده كه در آن زمان گسترش پیدا كرد؛ «زندقه» و «مبالغه گری» بود كه دارای تفسیرهای اعتقادی متعارض با روح توحید بود و به منزله ی جریانی مورد حمایت فرقه های كلامی و مدارس فسلفه ی التقاطی قرار گرفته بود. به این دلیل تلاش های امام علیه السلام بر حفظ اصالت عقیده ی یكتاپرستی و پاك كردن آن از هرگونه زنگار و ناپاكی متمركز شده بود. وی به توضیح جزئیات و محتوای آن می پرداخت و هدفش سالم نگه داشتن افكار و اعتقادات مربوط به آن بود. در این راستا به آموزش شاگردان خود پرداخت و آن ها را در زمینه های مختلف متخصص كرد. مانند: هشام بن حكم كه در علم كلام، جدل (گفت وگو)، مناظره و فلسفه آموزش یافت و به دفاع از عقیده ی توحید و مصون نگه داشتن آن از عقاید انحرافی (عقایدی كه در زمینه های جبرگرایی و
[ صفحه 51]
تقدیر، مادی گرایی، مبالغه گری و امثال آن ها شایع شده بود و افكار و نظریاتی را دربر می گرفت و از نظریه ی توحید منحرف گشته بود) قیام كرد.
هر كس آثار مناظره ها و توضیحات و گفت وگوهای امام را مطالعه كند، می تواند این حقیقت را كشف كند كه توحید چیست؟ و معنای آن چگونه است؟ و اصالت نظریه ی توحید را درك خواهد كرد.
امام صادق علیه السلام در این راه مجاهدت های زیادی به خرج داد تا از عقیده ی توحید در برابر نظریه های الحادی و زنادقه دفاع كند.
وی با افرادی مانند؛ دیصانی و ابن ابی العوجا و امثال آن ها كه تلاش می كردند، تحت لوای اهل بیت به مبالغه گری درباره ی دین بپردازند و به آن ها نسبت خداوندی و الهی بدهند، مبارزه كرد. امام علیه السلام از این افراد كه از دایره ی توحید خارج گشته بودند، تبرا جست، همان طور كه پدران وی نیز قبل از او چنین كرده اند.
روایت ها و نوشته های تاریخی در این زمینه بسیار است كه شیوه ی برخورد امام صادق علیه السلام را با افكار گمراه كننده و تبرای اهل بیت علیه السلام را از آن ها، برای ما آشكار می سازد.
از جمله ی آن ها:
به اباعبدالله علیه السلام گفتم: «قومی گمان می برند كه شما در مرتبه ی خداوندی هستید و به آیات قرآن هم استناد می كنند و به آیه ی: و آن ذات یگانه در آسمان و زمین، خدا است و هم او به نظام كامل آفرینش (حقیقت) حكیم دانا است.» [1] .
امام علیه السلام پاسخ داد: «ای سدیر، گوشم، دیده ام، گونه ام، گوشتم، خونم و موهای من از این ها تبرا جسته اند و خداوند از آن ها تبرا جسته است. آن ها نه بر دین من هستند و نه بر دین پدران من. و خداوند مرا در روز قیامت با آن ها در یك جا جمع
[ صفحه 52]
نخواهد كرد و او بر آن ها سخت خواهد گرفت.» [2] .
یادآوری این نكته لازم است كه گروه های زیادی در آن زمان تلاش كرده بودند كه از نام اهل بیت در جهت مقاصد خود بهره برداری كنند و آن را پوششی برای عقاید انحرافی خود قرار دهند. این مسئله موجب شد كه اهل بیت علیهم السلام و پیروان آن ها و شاگردانشان از اصالت آن دفاع كنند.
بحمدالله همه ی این گروه های انحرافی - به جز تعدادی اندك - از بین رفتند و افكار اهل بیت و پیروان آن ها بر افكار و اندیشه های این گروه ها پیروز شد، زیرا آنها به عقیده ی حق مسلح بودند [و هستند]، (عقیده ی خالص و پاك و منزه) كه رسول خدا صلی الله علیه و آله از طریق وحی آن را به اثبات رسانده است. پیروان مذهب شیعه كه از مذاهب بزرگ مسلمانان است، در ایران، عراق، لبنان، جزیره ی عربی، پاكستان، اندونزی، افغانستان، هند و در مناطق زیادی از جهان اسلام گسترانده شدند.
نام این مذهب را جعفری گذاشته اند كه به امام جعفر صادق علیه السلام منتسب می شود. شیعیان به وی و به امامان و پدران و فرزندان وی اقتدا می كنند و به نام مذهب دوازده امامی معروف است كه دوازده امام طاهر از سلاله ی اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله را شامل می شود.
نظریات آن ها در توحید، فقه، معارف و شریعت مورد وثوق شیعه است و به آن اقتدا می كنند. پیروان اهل بیت علیهم السلام (مذهب جعفری) به این اصل اسلامی كاملا وفادار هستند. این مذهب با رد بعضی از منابع اجتهاد كه مذاهب اربعه [سنت] به آن ها عمل می كنند، متمایز شده است. مانند قیاس، استحسان، نفی حجت و... كه در بین همه ی مذاهب درباره ی آن ها اتفاق نظر وجود ندارد.
[ صفحه 53]
شیعه، قرآن و سنت را دو منبع مهم شریعت می داند؛ هر چند كه به عقل و اجماع فقیهان و نقش ثانویه در استنباط احكام اهمیت می دهند، اما بهتر آن است كه كارها بر اساس انطباق با قرآن و سنت انجام شود و به خروج از آن ها اجبار نگردد.
مذهب جعفری به گشایش باب اجتهاد و استنباط [احكام] اعتقاد دارد و در این میان عالمان، فیلسوفان، و فقیهان شیعه ی جعفری در غنی ساختن فكر اسلامی و مؤثر كردن احكام شریعت و دفاع از آن سهم بزرگی داشتند.
مورخ اسلامی، آقا بزرگ تهرانی، متوفی به سال 1389 هـ.ق، كتابی را در این زمینه تألیف نمود كه دارای 25 جزء و شامل 11573 صفحه است كه در آن فهرست اسامی كتاب ها و مؤلفان شیعه ی جعفری در علوم مختلف جمع آوری شد و نام «الزریعه الی تصانیف الشیعه» بر آن گذاشته شده است. و اسم هزاران نویسنده و كتاب در آن آمده است.
شهر نجف اشرف در عراق از قدیمی ترین و مهم ترین مراكز علمی در این زمینه به شمار می رود. دانشمند بزرگ، ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، متوفای 460 هـ.ق نزدیك به هزار سال پیش به آن دیار سفر كرد و دانشگاه علمی را بنا كرد كه تا به امروز هم باقی است و در آن دروس شریعت تدریس می شود و فقیهان، مجتهدان، فیلسوفان و بزرگان علمی از آن فارغ التحصیل می شوند.
همین طور مراكز علمی دیگری در قم و مشهد (در ایران) و كربلا (در عراق) و... وجود دارد.
[ صفحه 54]
[ صفحه 51]
تقدیر، مادی گرایی، مبالغه گری و امثال آن ها شایع شده بود و افكار و نظریاتی را دربر می گرفت و از نظریه ی توحید منحرف گشته بود) قیام كرد.
هر كس آثار مناظره ها و توضیحات و گفت وگوهای امام را مطالعه كند، می تواند این حقیقت را كشف كند كه توحید چیست؟ و معنای آن چگونه است؟ و اصالت نظریه ی توحید را درك خواهد كرد.
امام صادق علیه السلام در این راه مجاهدت های زیادی به خرج داد تا از عقیده ی توحید در برابر نظریه های الحادی و زنادقه دفاع كند.
وی با افرادی مانند؛ دیصانی و ابن ابی العوجا و امثال آن ها كه تلاش می كردند، تحت لوای اهل بیت به مبالغه گری درباره ی دین بپردازند و به آن ها نسبت خداوندی و الهی بدهند، مبارزه كرد. امام علیه السلام از این افراد كه از دایره ی توحید خارج گشته بودند، تبرا جست، همان طور كه پدران وی نیز قبل از او چنین كرده اند.
روایت ها و نوشته های تاریخی در این زمینه بسیار است كه شیوه ی برخورد امام صادق علیه السلام را با افكار گمراه كننده و تبرای اهل بیت علیه السلام را از آن ها، برای ما آشكار می سازد.
از جمله ی آن ها:
به اباعبدالله علیه السلام گفتم: «قومی گمان می برند كه شما در مرتبه ی خداوندی هستید و به آیات قرآن هم استناد می كنند و به آیه ی: و آن ذات یگانه در آسمان و زمین، خدا است و هم او به نظام كامل آفرینش (حقیقت) حكیم دانا است.» [1] .
امام علیه السلام پاسخ داد: «ای سدیر، گوشم، دیده ام، گونه ام، گوشتم، خونم و موهای من از این ها تبرا جسته اند و خداوند از آن ها تبرا جسته است. آن ها نه بر دین من هستند و نه بر دین پدران من. و خداوند مرا در روز قیامت با آن ها در یك جا جمع
[ صفحه 52]
نخواهد كرد و او بر آن ها سخت خواهد گرفت.» [2] .
یادآوری این نكته لازم است كه گروه های زیادی در آن زمان تلاش كرده بودند كه از نام اهل بیت در جهت مقاصد خود بهره برداری كنند و آن را پوششی برای عقاید انحرافی خود قرار دهند. این مسئله موجب شد كه اهل بیت علیهم السلام و پیروان آن ها و شاگردانشان از اصالت آن دفاع كنند.
بحمدالله همه ی این گروه های انحرافی - به جز تعدادی اندك - از بین رفتند و افكار اهل بیت و پیروان آن ها بر افكار و اندیشه های این گروه ها پیروز شد، زیرا آنها به عقیده ی حق مسلح بودند [و هستند]، (عقیده ی خالص و پاك و منزه) كه رسول خدا صلی الله علیه و آله از طریق وحی آن را به اثبات رسانده است. پیروان مذهب شیعه كه از مذاهب بزرگ مسلمانان است، در ایران، عراق، لبنان، جزیره ی عربی، پاكستان، اندونزی، افغانستان، هند و در مناطق زیادی از جهان اسلام گسترانده شدند.
نام این مذهب را جعفری گذاشته اند كه به امام جعفر صادق علیه السلام منتسب می شود. شیعیان به وی و به امامان و پدران و فرزندان وی اقتدا می كنند و به نام مذهب دوازده امامی معروف است كه دوازده امام طاهر از سلاله ی اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله را شامل می شود.
نظریات آن ها در توحید، فقه، معارف و شریعت مورد وثوق شیعه است و به آن اقتدا می كنند. پیروان اهل بیت علیهم السلام (مذهب جعفری) به این اصل اسلامی كاملا وفادار هستند. این مذهب با رد بعضی از منابع اجتهاد كه مذاهب اربعه [سنت] به آن ها عمل می كنند، متمایز شده است. مانند قیاس، استحسان، نفی حجت و... كه در بین همه ی مذاهب درباره ی آن ها اتفاق نظر وجود ندارد.
[ صفحه 53]
شیعه، قرآن و سنت را دو منبع مهم شریعت می داند؛ هر چند كه به عقل و اجماع فقیهان و نقش ثانویه در استنباط احكام اهمیت می دهند، اما بهتر آن است كه كارها بر اساس انطباق با قرآن و سنت انجام شود و به خروج از آن ها اجبار نگردد.
مذهب جعفری به گشایش باب اجتهاد و استنباط [احكام] اعتقاد دارد و در این میان عالمان، فیلسوفان، و فقیهان شیعه ی جعفری در غنی ساختن فكر اسلامی و مؤثر كردن احكام شریعت و دفاع از آن سهم بزرگی داشتند.
مورخ اسلامی، آقا بزرگ تهرانی، متوفی به سال 1389 هـ.ق، كتابی را در این زمینه تألیف نمود كه دارای 25 جزء و شامل 11573 صفحه است كه در آن فهرست اسامی كتاب ها و مؤلفان شیعه ی جعفری در علوم مختلف جمع آوری شد و نام «الزریعه الی تصانیف الشیعه» بر آن گذاشته شده است. و اسم هزاران نویسنده و كتاب در آن آمده است.
شهر نجف اشرف در عراق از قدیمی ترین و مهم ترین مراكز علمی در این زمینه به شمار می رود. دانشمند بزرگ، ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، متوفای 460 هـ.ق نزدیك به هزار سال پیش به آن دیار سفر كرد و دانشگاه علمی را بنا كرد كه تا به امروز هم باقی است و در آن دروس شریعت تدریس می شود و فقیهان، مجتهدان، فیلسوفان و بزرگان علمی از آن فارغ التحصیل می شوند.
همین طور مراكز علمی دیگری در قم و مشهد (در ایران) و كربلا (در عراق) و... وجود دارد.
[ صفحه 54]
[1] زخرف / 84.
[2] كليني / اصول كافي / ج 1 / ص 269.